2015 yılı, sosyal güvenlik ve çalışma hayatı açısından bazı yenilikleri de beraberinde getiriyor. Meclis’in yazın 3 ay süreyle çalışarak çıkardığı torba yasada sosyal güvenliğe ilişkin yapılan düzenlemelerin birçoğu bu sene hayata geçecek. 2014’ün son günlerinde verilen Anayasa Mahkemesi kararı sonrası memurların emekli ikramiyesinin akibeti de bu sene netleşecek. Bu senenin, sayıları yüz binleri bulan gündelikçiler açısından en önemli özelliği, ayda 10 günden fazla çalıştırılan kişiler için sigorta zorunluluğu getirilmesi.
Genel sağlık Sigortası (GSS) 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren herkes için zorunlu oldu. İşçi, memur veya Bağ-Kur gibi çalışmalarından dolayı sigortalılığı bulunmayanlar, gelirlerine göre değişen tutarlarda GSS primi ödeyecekler. Gelir seviyelerinin tespit edilebilmesi için tanınan sürelerde gelir testi yaptırmayanlara, en yüksek prim tutarı üzerinden borç çıkartıldı. 2012 yılından beri yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişilerin biriken borcu çok yüksek rakamlara ulaştı. Üstelik bu kişiler sağlık hizmetlerinden de yararlanamıyorlar.
Gelir testini yaptırmadığı için en yüksek prim rakamı üzerinden SGK’ya borçlu duruma düşen kişi sayısı 5 milyon 300 bini aşıyor. Bunların SGK’ya borcu ise 9 milyar lirayı buluyor. Torba yasayla, gelir testi yaptırmamış kişiler için altı aylık bir süre tanındı. Bu süre 31 Mart 2015 tarihinde dolacak.
TEBLİGATI BEKLEMEYİN
Yeni bir mağduriyet yaşanmaması için, bu tarihe kadar bulunduğunuz yerleşim yerindeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına gelir testi başvurusu yaptırmanız gerekiyor.
Gelir testi yaptırmamış olanların bir kısmına tebligat yapıldı, dolayısıyla onlar en azından borçlu olduklarını biliyorlar. Bir kısmına ise hiç tebligat yapılmadığı için henüz borçlu olduklarını da bilmiyorlar. O nedenle, tebligat yapılmasını beklemeden gelir testi için başvurmak gerekiyor.
GELİR 400 TL’DEN AZ İSE BORÇ YOK
20 YAŞ ÜSTÜ LİSE ÖĞRENCİLERİ İLE LİSEYİ BİTİRİP ÜNİVERSİYEYİ KAZANAMAYAN VEYA KAYIT YAPTIRMAYAN ÖĞRENCİLERİN GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞI
Gelir testi yaptırmamış olanlara, bugünkü asgari ücret üzerinden aylık 288 lira prim borcu çıkartıldı. Yükümlülüğü 2012 yılında başlayanların ödemeleri gereken borç miktarı şu an 8 bin lirayı aştı. Eğer yapılacak testte aile içerisindeki kişi başına gelir asgari ücretin üçte birinden, yani 400 liradan az ise prim borcu doğmayacak. Primleri devlet karşılayacak.
Gelir testi yaptırmamış olanların geriye doğru 2012 yılına kadar olan borçları da test sonucuna göre güncellenecek. Örneğin, kişi başına geliri asgari ücretin altında olanlar için 2012 yılından bu yana aylık 48 lira üzerinden borç hesaplaması yapılacak. Gelir testi sonrası hesaplanan Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borçlarının ödenmesine ise nisan ayından itibaren başlanacak. Ödemeler peşin olabileceği gibi 36 aya kadar vadeli olarak da yapılabilecek.
Kendi çalışmalarından dolayı genel sağlık sigortalısı olmayan, bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan 20 yaş altı lise öğrencileri ile 20 yaş üstünde bulunan lise öğrencilerinin ve liseyi bitirip üniversiteye kayıt yaptırmayan lise öğrencilerinin gelir tespiti için ikametgâhlarının bulunduğu il/ilçede bulunan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat ederek gelir tespiti yaptırmaları gerekmektedir.
Gelir tespiti sonucuna göre primleri devler tarafından karşılanabileceği gibi kendileri de prim ödeme yükümlüsü olabileceklerdir. SGK ya gelir tespiti yaptırmak istemediğini bildiren veya SGK tarafından gönderilen gelir tespiti yaptırılmasına ilişkin yazının alındığı tarihten itibaren bir ay içinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat etmeyen öğrenciler en üst gelir basamağından (2013 Temmuz-Aralık için 245,16 TL) prim ödemek zorunda kalacaklardır.
Bu yüzden 18 yaşından büyük olup, liseyi bitirdiği halde üniversiteye kayıt yaptırmayan öğrencilerin gelir tespiti yaptırmaları yararlarına olacaktır.