İşte Yeni Anayasa

Ak Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, Başbakan Erdoğanʹın hukukçu bakan ve milletvekilleriyle yaptığı toplantının ardından anayasa değişikliği taslağına son şeklinin verildiğini açıkladı. Bozdağ, hükümetin değişiklikleri önümüzdeki hafta muhalefet partilerine götüreceğini açıklayarak "Taslakta sürprizler olabilir" dedi.

 

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Anayasa değişikliği paketine son şeklini vermek için hukukçu kurmaylarıyla bir araya geldi, muhalefet turu başlayacak.

 

Saat 11.00’de Başbakanlık Merkez Bina’da, Başbakan Erdoğan başkanlığında, başlayan toplantıya, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcıları Cemil Çiçek, Bülent Arınç, Devlet Bakanı Hayati Yazıcı, İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Adalet Bakanı Sadullah Ergin, AKP Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, AKP Genel Başkan Yardımcısı Haluk İpek, TBMM Adalet Komisyonu Başkanı ve AKP Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya, TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı ve AKP İstanbul Milletvekili Burhan Kuzu, AKP Adana Milletvekili Ömer Çelik katıldı.

 

 

AKP’nin son şeklini vereceği Anayasa değişikliği paketinin 10-15 madde arasında olması beklenirken, siyasi partilerin kapatılmasını zorlaştıran düzenleme, askere sivil yargı yolunu açan değişiklik ve YAŞ kararlarıyla ilgili maddelerin nasıl formüle edileceği tartışılacak.

 

 

Başkanlık Merkez Bina’da yapılan “Anayasa” toplantısının ardında, muhalefet partilerinden randevu isteneceği öğrenilirken, pakete şu maddelerin girmesi bekleniyor:

 

 

Pakette HSYKʹnın yapısı değiştirilecek. HSYKʹnın, tarafsızlık, objektiflik, şeffaflık ilkeleri temelinde uluslararası belgeler ışığında geniş tabanlı temsil esasına göre yeniden yapılandırılması, kararlarına karşı etkili itiraz sisteminin getirilmesi ve yargı yolunun açılması hedeflenen değişiklik yapılacak. Buna göre bu kurulun üye sayısının 20 veya 21 olacak. HSYK, geniş tabanlı temsil esasına göre oluşturulacak, 2 veya 3 daire seklinde yapılandırılacak. Yargının tümünün temsil edilebilmesi amacıyla, birinci sınıf hakim ve savcıların yanı sıra Türkiye Adalet Akademisi, hukukçu öğretim üyeleri ile avukatların HSYKʹda temsili sağlanacak.

 

 

Bugüne kadar gündeme gelmeyen ve Anayasa paketine ilk kez girecek 129. Maddenin üçüncü fıkrası da değişecek.

Bu kapsamda, görev sorumlulukları düzenleyen memur ve diğer kamu görevlileri Anayasa ve kanunlara sadık kalarak faaliyetlerini düzenleyen 129 madde değişecek. Anayasaʹnın 129. Maddesinin mevcut 3. Fıkrası, "Uyarma ve kınama cezalarıyla ilgili olanlar hariç, disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılmaz" şeklindeki ibaresi değiştirilerek, disiplin ve uyarı cezası alan kamu görevlilerine de yargı yolu açılacak.

 

 

CHP’nin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne götürdüğü ve askerlere sivil yargı yolunun açan düzenlemenin de Anayasa değişikliği paketine alınması da bekleniyor. Bu kapsamda askerlerin yargılanmasını düzenleyen Anayasa’nın 145. maddesinde değişikliğe gidilecek.

 

 

“Siyasi partilerin uyacakları esaslar” başlıklı 69. madde iki şekilde formüle edildi. Partilerin kapatılmasına 1961 Anayasası’nda olduğu gibi Meclis karar verecek. Parti kapatmalarını Venedik Kriterleri çerçevesinde zorlaştıran hükümler konulacak. Bu düzenlemeyle, şiddet ve teröre bulaşmadığı sürece partiler kapatılamayacak. Dava açma usulü de değişecek. Dava açılması Meclis’in ya da yine mevcut haliyle Anayasa Mahkemesi karar verebilecek.

 

 

Anayasaʹnın ʹKanun önünde eşitlikʹ başlıklı 10. maddesinin "Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür" şeklindeki ikinci fıkrasına, "Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olamaz" cümlesi eklenecek. Böylece ʹkadına yönelik pozitif ayrımcılıkʹ Anayasaʹya girecek. Aynı maddeye ayrıca, yaşlılar, çocuklular ve özürlülerle ilgili de pozitif ayrımcılık yapılacağına ilişkin fıkra eklenecek.

 

 

ʹTemel hak ve hürriyetlerin niteliğiʹ başlıklı 12. maddeye "İnsan haysiyetine dokunulamaz" hükmü eklenerek, yasalar ve idarenin eylemlerine yeni sınır getirilecek. Buna göre, yasalar, mahkeme kararları insan onurunu zedeleyemeyecek. Gözaltında onur zedeleyici davranışların karşılığı Anayasal suç olacak.

 

 

ʹKişi hürriyeti ve güvenliğiʹ başlıklı 19. maddeye, kişisel verilerin korunmasına ilişkin hüküm eklenecek. Buna göre, kişisel bilgiler, ancak kişinin açık rızasına veya kanunla öngörülen bir sebebe dayalı olarak kullanılabilecek. Kişi kendi hakkındaki bilgilerin amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenebilecek.

 

 

“Yerleşme ve seyahat hürriyeti” başlıklı 23. maddeye, "Yurtdışı yasakları ancak mahkeme kararıyla verilebilir" hükmü eklenecek. Böylece, özellikle vergi cezalarında kişilere yurtdışı yasağının önüne geçilmiş olacak.

 

 

Anayasaʹnın ʹhakların korunmasıylaʹ ilgili bölümüne Kamu Denetçiliği Kurumuʹna ilişkin madde eklenecek. Bu kurum, vatandaşla kamu kurumları arasındaki sorunlarda ʹombudsmanlıkʹ rolü üstlenecek.

 

 

Anayasa Mahkemesi’ne kişisel başvuru hakkı sağlanacak. AİHM hükümleri çerçevesinde temel hak ve özgürlüklere ilişkin kişisel başvurular yapılabilecek.

 

 

Memurlara sendikal hakların verilmesi amaçlanıyor.

 

 

İçişleri Bakanı Atalay, ʹpakette sürprizler varʹ demiş ancak ne olduğunu açıklamamıştı. Bugün paketteki sürpriz maddelerden birinin de ne olduğu ortaya çıktı. CHP Genel Başkanı Deniz Baykalʹın kaldırılmasını istediği Anayasaʹnın geçici 15. maddesi... Bu maddenin kaldırılmasıyla 12 Eylül darbesini yapanlara yargılama yolu da açılmış olacak.

 

Anayasa’nın geçici 15’inci maddesi kalkarsa, bu madde gereğince şimdiye kadar dokunulmazlık zırhı içinde bulunan 12 Eylül döneminin Milli Güvenlik Konseyi üyeleri, o dönemde kurulan Bülent Ulusu Hükümetinin üyeleri ve yine darbenin ardından oluşturulan Danışma Meclisi’nin üyeleri yargı önüne çıkarılabilecek. Yaşamını yitirmiş olanlarla ilgili dava açılamayacak.

 

12 Eylül döneminin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasunʹdu.