23. Dönemde Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu Eş-Başkanlığını yürüten ve burada gösterdiği üstün başarılarından sonra 24. Dönem TBMM parlamentosunda Meclisin en yoğun ve nitelikli komisyonunun başkanlığına seçilen Lütfi Elvan ile yaptığımız röportajda Elvan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu hakkında çeşitli bilgiler verdi.
Muhabir: Sayın Başkanım evvela devam eden yoğun bütçe maratonuna rağmen vakit ayırdığınız ve röportaj isteğimizi geri çevirmediğiniz için size çok teşekkür ederiz.
Başkanım eski bürokrat yeni siyasetçi olarak milletvekilliğinizin ikinci döneminde TBMM Plan ve Bütçe Komisyon Başkanlığı görevini ifa ediyorsunuz. Bildiğimiz kadarıyla Anayasada ifade edilen, ciddi kuralları ve teamülleri olan bir komisyon. Bize Plan ve Bütçe Komisyonu hakkında bilgi verebilir mi siniz?
Elvan: Elbette. Plan ve Bütçe Komisyonu Meclisin kalbi hüviyetinde bir komisyon. Dediğiniz gibi geçmişten gelen, teamülleri olan ve Anayasa ile kurulmuş olan bir ihtisas komisyonu. Kanun tasarılarının neredeyse %60’ı Plan ve Bütçe Komisyonuna gelir. Dolayısı ile Meclisin en yoğun ve aktif çalışan komisyonu diyebiliriz. Milletvekili arkadaşlarım ile birlikte ülke insanına hizmet etmenin verdiği sorumluluğun bilincinde olarak yerleşik teamül ve kurallar ışığında demokratik bir anlayışla komisyonumuzun çalışmalarını devam ettiriyoruz.
Muhabir. Plan Bütçe Komisyonu kimlerden oluşur?
Elvan: Plan Bütçe Komisyonu 40 milletvekili üyeden oluşur. Bunun 25’i iktidar, 15’ide muhalefet partisine mensup milletvekilleridir. Başkanlık divanı bir başkan ve başkanvekili ile birer sözcü ve katip üyeden oluşur. Komisyon üyelerinin haricinde Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Sayıştay uzmanları ile Plan ve Bütçe Komisyonu uzmanları her daim toplantılara katılırlar. Zaman zaman onların görüşlerini alırız. 1 Plan Bütçe Müdürü, 3 müdür yardımcısı, şef ve uzmanlardan oluşan yaklaşık 35 personelimiz de çalışmalarımıza teknik destek sağlamaktadırlar. Stenograflarda sürekli görev alan gruplardan biridir. Bu haliyle Plan ve Bütçe Komisyonu nerdeyse küçük bir Genel Kurul gibi çalışan Meclis’in en kalabalık komisyonudur.
Muhabir: TBMM’nin en önemli komisyonu olduğuna göre icra ettiğiniz görevlerde bir o kadar önemli olsa gerek. Hal böyle olunca tüm parti grupları da bu komisyona ayrı bir önem veriyordur.
Elvan: Evet tüm partiler bu komisyona en nitelikli ve etkili milletvekillerini görevlendirirler. Milletvekillerinin de görev almak için çokça talep ettiği bir komisyondur. Hem iktidar hem de muhalefet komisyon toplantılarına oldukça hazırlıklı gelirler.
Türkiye devletinin bütçesinin görüşüldüğü zamanlarda kamu kurumlarından sorumlu olan Bakanlar da istisnasız kendi bütçe görüşmelerine katılır, sunumlarını yaparlar. Bakanlarımız Plan ve Bütçe Komisyonu toplantılarında hiçbir zaman görevlendirme yapmayıp bizzat katılırlar.
Muhabir: Önemine binaen Plan ve Bütçe Komisyonu için diğer komisyonlardan farklı olarak neler söyleyebilirsiniz.
Elvan: Plan ve Bütçe Komisyonunun çalışmaları sırasında diğer komisyonlardan farklı olarak Başkan ve üyeler Genel Kurul çalışmalarından muaftır. O günkü birleşim neticelenmeden toplantı bitirilemez ve ertelenemez. Hangi kurumun bütçesi görüşülüyorsa o kurumun en üst düzey yöneticileri katılırlar.
Genel Kurulda dahi bulunmayan bazı özel yetkiler Plan ve Bütçe Komisyonuna verilmiştir. Örneğin Genel kurulda gider arttırıcı ve gelir azaltıcı bir önerge verilemezken Plan ve Bütçe Komisyonunda bu tip önergeler verilebilir.
Örneğin Merkez Bankası her yıl ekonomik gelişmelerle ilgili bilgi vermek zorunda olduğu gibi Plan ve Bütçe Komisyonu olarak Maliye ve Kalkınma Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığından brifing alırız.
Yine diğer ihtisas komisyonlarından farklı olarak komisyon başkanının olmadığı bir birleşim açılamaz. Gündem belirleme yetkisi de başkana aittir.
Muhabir: Dolayısıyla Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı sıfatı taşıyan Milletvekili tüm toplantı ve çalışmalara katılarak gece gündüz demeden yoğun bir tempoda çalışmak zorunda. Ayrıca nerdeyse her program ve ziyarette sizi seçim bölgeniz olan Karaman da görmekteyiz. Özel yaşamınıza zaman ayırabiliyor musunuz?
Elvan: Doğru, oldukça yoğun bir çalışma tempomuz var. Özellikle şimdiki gibi bütçe görüşmelerinin yapıldığı dönemlerde gece geç saatlere kadar çalışıyoruz. Eve sadece kısa süreli yatmaya gidebiliyoruz. Bazen günlerce ailemi ve çocuklarımı göremediğim oluyor. Ben eve geldiğimde onlar çoktan uyumuş oluyorlar.
Muhabir: Plan Bütçe Komisyonunda yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz. Merak ediyoruz, Türkiye’nin bütçesi nasıl hazırlanıyor?
Elvan: Plan ve Bütçe Komisyonu TBMM’ ne gelen kanun tasarı ve tekliflerinin yüzde 60’ ndan fazlasının görüşüldüğü ve bütçenin son halinin verildiği bir komisyondur. Kamu kurumlarının ve bakanlıkların bütçeleri Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülüp karara bağlandıktan sonra genel kurula iner. İndirilmek tabiri de bizim özel olarak kullandığımız bir tabir olup konunun komisyonda karara bağlandığı ve TBMM Genel Kuruluna havale edildiği anlamına gelir.
Türkiye devleti bütçesi Maliye bakanlığı tarafından tüm kamu kurum ve kuruluşlarının talepleri ve ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanır ve her yılın Kasım ayında TBMM’ne sevk edilir. Komisyonumuzda yaklaşık bir ay süre ile yukarıda bahsedilen teamül ve kurallara uygun olarak her bakanlığın bütçesi büyük bir titizlikle tartışılır ve oylanır. İktidar ve muhalefete mensup tüm milletvekillerinin söz hakkı olduğu görüşmelerde her konuda görüş ve eleştiriler dile getirilir. Zaman zaman gündemin dışına çıkılarak siyasi mesajlarında verildiği toplantıların çoğu zaman sabahlara kadar devam ettiği bilinen bir husustur. O gün gündemde olan bakanlık bütçesinin bitimine kadar toplantılar devam etmek zorunda olup soru ve cevapların ardından oylanarak karara varılır.
Muhabir: Biraz evvel bizimde katıldığımız Milli Eğitim Bakanlığı bütçe görüşmelerinde zaman zaman gergin anlara da tanıklık ettik. Genel Kurulda görmeye alışık olduğumuz tartışmalar burada da oluyor mu?
Elvan: Tabi Plan Bütçe Komisyonu görüşmeleri küçük bir Genel Kurul gibi iktidar ve muhalefet üyelerinin katıldığı toplantılardır. Çok uzun ve yorucu görüşmeler de yapılıyor. Haliyle sinirlerin gerildiği anlarda hararetli tartışmalarda yaşanıyor.
Hızlı ve kaliteli hizmet bekleyen halkımızın taleplerinin gerisinde kalmamak için temsil yetkisinin üzerimize yüklediği sorumlulukların da bilinci ile hareket etmek zorundayız. Ülkemizin önünü açacak her türlü yasama faaliyetinin en önemli evrelerinden birini yürüten komisyonumuzun da, bu bilinç ve duyarlılık içinde hareket etmesi gerekiyor. Zaman zaman gergin toplantılar yapıyoruz tartışmalar çıkabiliyor. Bu durumlarda komisyon başkanı olarak olumlu tavırlarla gerginliği tolere etmeye çalışıyoruz.
Muhabir: Gazetecilerinde yoğun bir ilgisi var bütçe görüşmelerine.
Elvan: Evet otuz kadar yazılı ve görsel basın mensubu toplantıları takip etmekle birlikte özellikle Plan ve Bütçe Komisyonu çalışmalarını takip eden basın mensupları da var.
Muhabir: Peki Sayın Başkanım siz, göreve geleli kısa bir süre oldu fakat burada gördüğümüz kadarıyla bazı değişiklikler yapmışsınız. Kısaca aktarabilir misiniz?
Elvan: İlk dikkatimi çeken komisyon salonunun fiziki yapısı oldu. Her toplantıya çok sayıda milletvekili, bürokrat, basın mensubu ve dinleyici katılıyor fakat salonun darlığı sonucu ciddi sıkıntılar yaşanıyordu. Komisyon salonunu çok kısa bir zaman dilimi içinde bir takım tadilatlar neticesinde büyüttük. Başta itirazlarla karşılaşsam da sonradan hem iktidar hem de muhalefet çok memnun kaldı. Salonda basın için çok geniş bir yer ayırdık. Buna rağmen salona giremeyenler için kapalı devre yayın sistemi kurduk. Projeksiyon perdeleriyle yapılan sunumlar yerine monitörler yerleştirdik.
Özellikle salonu genişletince gazeteciler tarafından “Duvar yıkan başkan” diye eleştirilsek de şu anda durumdan herkes memnun.
Muhabir: Sayın Elvan bu gün burada yapılan bütçe görüşmelerine katıldık ve sizden de Plan ve Bütçe Komisyonu hakkında bazı bilgiler aldık. Gördük ki çok önemli ve meşakkatli bir görevi üstlenmişsiniz. Çalışmalarınızda başarılar diliyoruz.
Elvan: Teşekkür ederim. Bize tevdi edilen vazifeyi en iyi şekilde icra etmeye gayret ediyoruz. Milletimize ve memleketimize hizmet etme şansına sahip olduğumuz için kendimizi şanslı kabul ediyoruz. Bu da azmimizi arttırıyor daha çok ne yapabiliriz diye düşüyoruz. Çalıştıkça gayret ettikçe, ortaya çıkan olumlu neticeleri görüyor ve yorgunluğumuz tatlı bir lezzete dönüşüyor.
Muhabir: Bize zaman ayırdığınız için çok teşekkür ediyor ve çalışmalarınızda kolaylıklar diliyoruz.
Elvan: Ben teşekkür ederim. Sizin vasıtanızla tüm Karamanlı hemşerilerime selamlarımı iletiyorum, dualarını eksik etmesinler.