Batırma Ermenek' ait bir yemektir
Batırma ilçemize özgü bir yemektir diyen Belediye Başkanı Atila Zorlu yaptığı açıklamasında; Son günlerde medyada ve yemek programlarında izlenme ve içerik üretme kaygısıyla bu yöresel ve kültürel değerimizin başka şekillerde yansıtıldığı dikkat çekmektedir. Ermenek'e özgü bir yemek olan Batırma için patent başvurumuzun 28 Şubat 2020 tarihinde yapıldığı fakat pandemi nedeniyle kısıtlı incelemeler sonucu sürecin yavaş ilerlediğinin bilgisini halkımızla paylaşmak isteriz.
Batırma/Batırık, Ermenek yöresine ait bir yemektir ve daha çok yazın tüketilir. Kış döneminde kuru domates, kurutulmuş fesleğen kullanılarak yapılır. Yapılış ve damak tadına göre Cevizli, Etli ve Deli Batırık olarak sınıflandırılabilir. Delisinin farkı ceviz veya et olmamasıdır. Etlisi ise bir nevi sulandırılmış çiğ köfte gibidir.
Batırmanın tarihi Ermenek'te çok eskilere dayanır. Karamanoğulları Beyliğine Başkentlik yapmış Karaman ilinin korunaklı bir coğrafyaya kurulmuş olan Ermenek İlçesi, (Mersin, Konya, Karaman illeri ve çevresinde farklı biçimlerde bu yörelerin halkı tarafından yapılsa da) batırığın başkentidir. Mersin, Konya, Karaman illerimize Ermenek’ten giderek yerleşmiş olan hemşerilerimizin yapmış olduğu batırmayı, o illerimizde bulunan kişilerin farklı malzemeler kullanarak gerçek lezzetinden uzaklaştırmışlardır.
Taşeli Bölgesinde batırmanın farklı yapılış biçimleri bulunmasına rağmen Ermenek ve köylerinde hangi kapıyı çalsanız her evde mutlaka yukarıda tarifi verilen Batırmanın yapıldığını ve herkesçe sevilerek tüketildiğini görürsünüz. Ermenek'te yaşayan büyüklerimizin ninelerinin bile batırık yaptıklarını söylemelerinden yola çıkılarak batırmanın en az üç kuşak önceye dayandığı söylenebilir.
Araştırmacı yazar Mustafa ERTAŞ' ın 19 Haziran 2019 tarihinde Karaman'ın Sesi sitesinde yayımladığı "Ermenekli Halk Ozanı Âşık İhraki Ali Ağa" adlı yazısında bahsettiği üzere Batırık Ermenek'te çok eski tarihlerden beri bilinen, sevilen bir yemektir ve şiirlere manilere ve türkülere kadar kendine yer edinmiştir. Bunun en güzel örneklerinden biri Ermenekli halk ozanı İdraki “Alevi” hakkında 1926'da yayımlanan “KONYA VİLAYETİ HALKİYAT VE HAFRİYATI” kitabı s.9 da başlayan ve s.15 te biten kısımda kendisi hakkında bilgi verilen; ayrıca 1961'de de Prof. Dr. Kâmil İLİSULU' nun yazdığı “ERMENEK İLÇESİ” kitabı s. 37'de de yer alan bilgi ve şiirlerinden olan:
Batırmadır kadınların alayı
Et olmazsa ceviz, kendir kolayı
Şimdi buldu bulgur küpü belayı
Yandı canım batırmanın elinden.
Sabahleyin yaprağa saldı kızını
Hazır etti biberini tuzunu
Geleceği yola dikti gözünü
Yandı canım batırmanın elinden.
Batırıktır kadınların ulusu
Yemeyenin ortadadır ölüsü
Cumhur oldu erkeklerin karısı
Yandı canım batırmanın elinden.
Erleri çarşıdan etini taşır
Satırın sesinden tavan titreşir
Et olmazsa domateste yaraşır
Yandı canım batırığın elinden
Erlerini köye kent’e savarlar
Komşulara elçi haber salarlar
Batırığı yerler düğün kurarlar
Yandı canım batırığın elinden.
Ali Ağa- İhraki( Alevi)
Şiirinde de görüldüğü üzere; Ermenek denince akla ilk olarak batırma, batırma denince de ilk olarak Ermenek gelir. Dahası bu yemeğin olmazsa olmazı malzemeler Ermenek cevizi (%20.75 protein,%67.63 yağ ve %11.62 diğer maddeler içeren çok zengin bir genetik popülasyona sahip olan yöresel ceviz) ve özellikle yaz aylarında eğrimdir (yöresel pembe domates).
Konuyla ilgili Konya halkının da malumunda olduğu gibi batırmanın Ermenek’e ait olduğunu fakat Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından Konya’ya özgü bir lezzetmiş gibi gösterilen batırmanın, TV8’de yayınlanan MasterChef programının yemek listesinin içinde yer almasından dolayı Konya Büyükşehir Belediyesi ve TV 8 kanalını kınıyoruz açıklamalarında bulundu.
