Türkiye'nin İşçi Bayramı: 1 Mayıs Kutlamaları
1 Mayıs İşçi Bayramı
Türkiye'de 1923 yılında resmî olarak kutlanmaya başladı. Ancak, 2008 yılında "Emek ve Dayanışma Günü" olarak adlandırılması kararı alındı. Bu karar, 22 Nisan 2009 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilen 5892 sayılı yasayla resmiyet kazandı ve 27 Nisan 2009 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Böylece, 1 Mayıs resmi bir tatil günü olarak ilan edildi.
20. Yüzyıl İşçi Bayramı Kutlamaları
Olgunlaşan İşçi Örgütlenmeleri: Selanik ve İstanbul
Osmanlı İmparatorluğu döneminde, işçi örgütlenmelerinin en gelişmiş olduğu yer Selanik'ti. 1911 yılında burada tütün, liman ve pamuk işçileri, 1 Mayıs'ı kutlamak için gösteriler düzenlediler. İstanbul ise 1912 yılında ilk kez 1 Mayıs kutlamasına ev sahipliği yaptı.
Resmi İlan ve Ardından Gelen Yasaklar
1923 yılında 1 Mayıs, yasal olarak "İşçi Bayramı" ilan edildi. Ancak, 1924 yılında hükümet tarafından kitlesel kutlamalar yasaklandı. Takip eden yıllarda, İşçi Bayramı'nın kutlanması da uzun bir süre engellendi. Ancak 1935 yılında, İşçi Bayramı'na "Bahar Bayramı" adı verilerek ücretsiz tatil günü ilan edildi.
1977: Kanlı 1 Mayıs
1977 yılında Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) tarafından uzun bir aradan sonra ilk kez geniş katılımlı bir 1 Mayıs kutlaması Taksim Meydanı'nda gerçekleştirildi. Ancak, kutlamalar sona ererken Maocu gruplar ile DİSK arasında gerilim yaşandı. Maocu gruplar, toplantıya katılmalarına izin verilmemesi üzerine Saraçhane'den Taksim Meydanı'na yönelirken polis tarafından açılan ateş sonucu çatışmalar başladı. Çıkan olaylarda polis panzerleri ve silah sesleri nedeniyle birçok kişi yaralandı ve 34 kişi hayatını kaybetti. Bu olaylar, tarihe "Kanlı 1 Mayıs" olarak geçti. Ardından, askeri darbe hazırlığı yapıldığı şüphesiyle Kara Kuvvetleri Komutanı Namık Kemal Ersun emekliliğe sevk edildi.
1980 Darbesi ve Yeniden Kutlamalar
12 Eylül 1980 darbesi sonrasında 1 Mayıs kutlamaları da yasaklandı ve "Bahar ve Çiçek Bayramı" adıyla resmi tatil günü olmaktan çıkarıldı. Ancak 1990'ların sonlarında, Taksim Meydanı'nın yasaklı olduğu gerekçesiyle Kadıköy'de büyük bir kitlesel protesto gerçekleşti.
21. Yüzyıl İşçi Bayramı Kutlamaları
Yeniden Taksim'de Kutlamalar
2006 yılında, Kadıköy ilçesinde en geniş katılımlı 1 Mayıs kutlamaları gerçekleşti. Sendikalar ve gruplar, Rıhtım Caddesi'nde toplanarak bir miting düzenledi. 2007 yılında ise 1 Mayıs'ı Taksim'de kutlama kararı alan gruplar, polis müdahalesiyle karşılaştı. Yaşanan olaylarda 100'den fazla kişi yaralandı ve bir vatandaş hayatını kaybetti.
Emek ve Dayanışma Günü Olarak Kabul Edildi
2008 yılında hükümet tarafından 1 Mayıs'ın "Emek ve Dayanışma Günü" olarak kutlanması kabul edildi. Ancak sendikalar ile hükümet arasında Taksim'de kutlama konusunda uzlaşma sağlanamadığı için kutlamalar farklı alanlarda gerçekleşti. Sonrasında ise Taksim'deki kutlamalar yasaklandı, ancak 2009 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulan önergeyle tekrar resmi tatil günü olarak kabul edildi.
1 Mayıs İşçi Bayramı, Türkiye'nin köklü bir kutlama geleneği olan bayramdır. İşçi haklarının ve emeğin değerinin vurgulandığı bu özel gün, tarihi olaylarla dolu bir geçmişe sahiptir. 1 Mayıs, her yıl büyük bir coşkuyla kutlanmakta ve Türkiye'nin önemli bir sosyal ve siyasal olayı olarak kabul edilmektedir.
